Baton Nedir? Neden Baton Kullanmalıyız?

Merhaba çok değerli Hakkı Şenkeser "Benim Dikey Dünyam" okurları. Bugünkü yazımızda sizlere outdoor etkinliklerinde, doğa yürüyüşlerinde ve dağcılık faaliyetlerinde sıkça kullanılan bir ekipmandan, baton dan bahsedeceğim.

Daha önceki yazılarımda outdoor faaliyetlerinden, dağcılığın ve doğa yürüyüşlerinin sağlığımıza olan olumlu etkilerinden sizlere bahsetmiştim. Fakat diğer tüm outdoor spor dallarında olduğu gibi, eğer yaptığınız spor dalıyla ilgili olarak öncesinde sağlık kontrollerini yaptırmazsanız yine uygun kıyafet, bu yazımıza da konu olan baton gibi teknik malzeme ya da donanımı kullanmadığınız takdirde spor yapayım, sağlıklı yaşayayım derken kendinizi bir takım sağlık sorunlarıyla mücadele ederken bulabilirsiniz.

Baton nedir? Neden baton kullanmalıyız? Konusuna geçmeden önce ilk olarak Outdoor Nedir? Kısaca bir tarifini yapalım.

Outdoor kısaca doğada ve doğal ortamlarda yapılan sporların tümüne doğa sporları yani outdoor denir. Outddor etketli diğer yazılarımı da okumak isterseniz linke tıklamanız yeterli.

Konumuza dönelim.

Dağcılar ve doğa yürüyüşçüleri de gerek taşıdıkları sırt çantaları gerekse yürüdükleri farklı tip ve yükseklikteki zeminler sebebiyle kas ve iskelet sistemlerini zararlı yükler altına sokarlar. Ben de bu spora ilk başladığımda özellikle uzun dağ yürüyüşlerinde yaptığım bir hatayı çevremdeki pek çok dağcının ve doğa yürüyüşçüsünün ama bilinçli ama bilinçsizce hala yapmaya devam ettiğini görünce bu yazıyı yazmaya karar verdim.

Yazımın başlığında da okuduğunuz üzere outdoor faaliyetlerinin özellikle uzun dağ ve doğa yürüyüşlerinin vazgeçilmez teknik malzemelerinden biri olan baton dan bahsetmek istiyorum.

Öncelikle Baton Nedir?

Baton, sözlük anlamına baktığınızda sopa, değnek, asa olarak yazıldığını görürüsünüz. Teknik anlamda da kayak ve diğer doğa sporlarından doğa yürüyüşleri ve dağ yürüyüşlerinde özellikle dengeyi sağlamak ve enerji tasarrufu sağlamak üzere destek olarak kullanılan çubuklara baton denir.

Neden Baton Kullanmalıyız?

Bu sorunun cevabı aslında çok basit. Eklemelerimizi, kas ve iskelet sistemimizi korumak için baton kullanmalıyız. Çoğu doğa sporcusu gibi bende bu spora ilk başladığım zamanlarda bacaklarım çok kuvvetli diye düşünür ve baton kullanmaya ihtiyacımın olmadığını düşünürdüm. Sonrasında özellikle dik yamaç inişlerinde dizlerime bu kadar haksızlık yapmamam gerektiğini düşünerek baton kullanmaya başladım.

Pek çok sporcu da batonları açıp kapamak ile uğraşmamak ya da çantalarında taşımamak için yanlarına almıyorlar. Fakat bir süre sonra özellikle dik uzun dağ yürüyüşlerinden sonra dizleri ve eklemleri ağrımaya başlayıp yolları spor hekimine düştüğü zaman batonun ne derece önemli bir teknik malzeme olduğunu anlıyorlar. Sırf baton kullanmadığı için yıllar içerisinde dizlerindeki eklemleri deforme olduğu için dağcılık sporunu bırakmak zorunda kalan arkadaşlarım olduğunu söylemek istiyorum.

Yazımın başında da yazdığım gibi özellikle sırt çantalarınız ve kamp yükünüz ile yürürken vücudunuzu zararlı ve gereksiz yükler altına sokarsınız. Vücudunuz ile birlikte taşıdığınız sırt çantasının toplam ağırlığı ayaklarınıza, dizlerinize, sırtınıza ve en önemlisi belinize normalden daha fazla yük bindirir. Bu yükler zaman içerisinde eklemlerde sakatlanamaya ya da bel sakatlıklarına sebep olabilir. Çevrenizde sırt ve diz ağrılarından şikâyetçi pek çok dağcı arkadaşınız olduğunu görmüşsünüzdür.

Yapılan araştırmalar baton kullanımının dizlere ve eklemlere binen yükü %25 azalttığını göstermiştir. Yine yapılan bu araştırmaların detayında baton ile atılan her bir adımda 5 ile 8 kilogram civarında bir yükün bacaklar üzerinden alınarak kollar vasıtasıyla tüm vücuda dengeli bir biçimde dağıtıldığı görülmüştür. Saatler süren yürüyüşlerde binlerce adım attığınızı düşünecek olursak kabaca bir hesapla 10000 adım attığınız ve saatler süren bir dağ yürüyüşünde baton kullandığınız takdirde bacaklarınızı 80 tonluk ilave yükten kurtaracağınız anlama gelmekte.

Yine baton kullanımı sayesinde bacaklardan alınan fazla yükün kollar vasıtasıyla tüm vücuda eşit olarak dağıtılmasıyla enerjinizi çok daha verimli kullanabilecek ve bu sayede daha geç yorulacaksınız.

Baton Kullanmanın Faydaları Nelerdir?

1- Trekking batonları kayakta olduğu gibi, arazi ister düz ister inişli çıkışlı olsun kollarınızın yükselerek ileri doğru hareket etmesine ve  ortalama hızınızın artmasına yardımcı olur.

2- Baton, bacaklarınıza ayaklarınıza ve bileklerinize binen yükü azaltır. Bilimsel araştırmalara göre batonlar, inişte ayak bileğinize binen zorlayıcı gücün etkisini %25 oranında azaltır.

3- Baton ayrıca, sık orman örtüsünde ilerlerken önünüze çıkabilecek dalları, dikenleri bitkileri, örümcek ağlarını siz yürürken yolunuzdan çekmenizi sağlar ve yürüyüşünüzü rahat ve kontrollü bir şekilde devam ettirmenizi sağlar.

4- Baton ile yürümek size kalıcı bir yürüyüş ritmi sağlar ve hızınızı arttırmanıza olanak sağlar. Bu artışı düzlük alanlarda daha rahat gözlemleyebilirsiniz.

5- Baton ile kazanacağınız fazladan 2 adet çekiş gücü sizin karda, çamurda ve kayada daha rahat ilerlemenizi sağlar.

6- Baton zorlu ve farklı arazi tiplerinde, nehir geçişlerinde, ağaç köklerinin dağıldığı yerlerde ve kaygan bataklık arazilerde dengeli olmanızı sağlar. Bu arazilerde dengenizi kaybetmeden yürümek hem sizi daha az yorar hem de zamandan kazanabilirsiniz.

7- Baton size geçeceğiniz arazide yolunuzun güvenliğini ölçmeyi sağlar. Eriyen karda, bataklıkta ve su birikintisinde batonunuzla ölçüm yaparak derinliği anlayabilirsiniz ve yolunuzu buna göre düzenleyebilirsiniz.

8- Şu da var ki doğada vahşi hayvanlarla karşılaşma şansımız vardır ve karşılaşıldığında baton ile kendinizi koruma imkânınız olabilir.

9- Baton kullanmanın asıl görevlerinden biri de vücuda binen ağırlığın dağılımını sağlayıp tek bir noktaya baskı yapmasını engellemektir. Örneğin; ağır bir çantayla yürürken kısa bir mola verdiğinizde baton dan güç alarak ayakta durmak ile baton olmadan ayakta durmak arasında çok fark vardır.

10- Baton ayrıca doğadayken bir sığınak oluşturmak istediğinizde sığınağı ayakta tutmak için çok yardımcı olacak bir malzemelerdir. Bir tenteyi batonlara bağlayıp ayakta tutarak kendinize sığınak elde edebilirsiniz. Ayrıca herhangi bir burkulma, kemik çatlaması, kırılması durumunda baton sabitleyici olarak da kullanılabilir.

Sanırım yukarıdaki başlıkların tamamı baton kullanmanın, daha sağlıklı ve bilinçli olarak uzun yıllar boyunca bu sporu yapabilmemiz için ne derece önemli olduğu göstermeye fazlasıyla yetiyor.

Bir sonraki yazımda görüşmek üzere hoşça kalın.

Hakkı Şenkeser.